π. Δημήτρης Γκαγκαστάθης
Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Ἀθανασίου.
Μεταξὺ τῶν ἁγιασμένων μορφῶν τοῦ 20ου αἰώνα ἐξέχουσα θέση κατέχει ὁ εὐλαβέστατος καὶ ὅσιος ἐφημέριος του χωριοῦ Πλάτανος πάπα?Δημήτρης Γκαγκαστάθης.
Πρόκειται γιὰ μία ὀσιακὴ μορφή, καίτοι ἔζησε ὡς ἔγγαμος στὸν κόσμο.
Ὑπῆρξε προικισμένος μὲ πολλὰ χαρίσματα, μὲ πολλὴ ἐπιμέλεια, καθαρότητα συνειδήσεως, ἄλαλο πίστη, βαθειὰ ταπείνωση καὶ μὲ πληρότητα ἀγάπης στὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον.
Γεννήθηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ αἰῶνος μας, καὶ συγκεκριμένα γεννήθηκε τὸ 1902 στὸ χωριὸ Πλάτανος, ὅπου ἀργότερα, ἐπὶ 42 συναπτὰ ἔτη,ἐχρημάτισε ὁ καλὸς ποιμὴν τῶν λογικῶν προβάτων.
Ἐκοιμήθη τὸ 1975, στὶς 29 Ἰανουαρίου ἐν εἰρήνη.
Ὁ Πλάτανος εἶναι μία μικρὴ κωμόπολη, ἕνα μεγάλο χωριό,15 χιλιομετρα δεξιὰ ἀπὸ τὴν πόλη τῶν Τρικάλων, στὴ Θεσσαλία.
Ὁ πατὴρ Δημήτριος εἶχε σημεῖα θαυμαστὰ ἀπὸ τὰ πρῶτα χρόνια της ζωῆς του. Κι αὐτὰ ποὺ παρέλαβε ἀπὸ τὸ Θεὸ τὰ καλλιέργησε μὲ φιλότιμο, τὰ αὔξησε καὶ πάντοτε ταπεινὰ καὶ γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ μόνον.
Ὅταν ὁ Θεὸς βρεῖ τέτοια σκεύη τὰ ἀξιοποιεῖ, τὰ πλουτίζει καὶ χαριτώνεται ἡ ζωή τους καὶ κοντὰ σ' αὐτοὺς καὶ ὅσοι πλησιάζουν σ' αὐτὲς τὶς πνευματικὲς θερμάστρες, σ' αὐτὰ τὰ λιμάνια.
Ὁ πάπα-Δημήτρης δὲν ἔτυχε σπουδῶν. Μὲ δυσκολίες τελείωσε τὸ δημοτικὸ στὸ χωριό του. Ἦταν βοσκὸς προβάτων. Ὅπου κι ἂν βρισκόταν εἶχε μνήμη Θεοῦ, μνήμη θανάτου καὶ ἔκλεινε τὰ πρόβατα στὴ στάνη καὶ πήγαινε μὲ δάκρυα καὶ ἐκκλησιαζόταν. Ὅταν αὐτὸ δὲν μποροῦσε νὰ τὸ κάνει, γονάτιζε ἐκεῖ ποὺ ἦταν στὰ βουνὰ καὶ ἔκλαιγε, ζητώντας τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, διότι βρισκόταν μακράν του οἴκου τοῦ Θεοῦ. Διάβαζε μὲ πολλὴ κατάνυξη βίους ἁγίων καὶ τοὺς αἰσθανόταν φύλακες, εὐεργέτες καὶ προστάτες. Εἶχε αἴσθηση ζῶσα τῆς παρουσίας τῶν. Τοὺς κρατοῦσε κοντά του ἡ καθαρότητα τοῦ βίου του. Καὶ ὅπως τόνιζε ἡ ἐργασία φέρνει τὴν ἀξία. Αἰσθανόταν πῶς θὰ πρέπει νὰ τὸν προστατεύουν οἱ ἅγιοι καὶ δὲν ἔκανε τίποτε ἐὰν δὲν ξεκινοῦσε ἀπὸ τὸ Θεὸ κι ἐὰν δὲν κατέληγε στὸ Θεό. Δηλαδή, ἂν ἔφευγε τὸ πρωὶ γιὰ νὰ φυλάξει τὰ πρόβατα, θὰ περνοῦσε πρῶτα ἀπὸ τοὺς Ταξιάρχες, ἕνα ναὸ τοῦ 1600 μ.Χ, κατανυκτικό, μὲ τοιχογραφίες, ποὺ βρισκόταν κοντὰ στὸ σπίτι του.
Ἐκεῖ, ἔμαθε γιὰ τὸ Θεὸ καὶ ἀπὸ τὴν εὐλαβέστατη γιαγιά του καὶ τοὺς εὐσεβεῖς γονεῖς τοῦ τὰ ἱερὰ γράμματα .
Ἔλεγε: «νὰ μὲ προστατεύετε, νὰ μὲ φυλάξετε, νὰ γυρίσω καὶ πάλιν στὸν οἶκο σας, νὰ σᾶς πῶ τὸ εὐχαριστῶ». Πρῶτα στὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ καὶ μετὰ στὶς δουλειὲς καὶ πάλιν στὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ καὶ μετὰ στὸ σπίτι. Αὐτὸ ἦταν τὸ πρόγραμμα τῆς ζωῆς του.
Βασικὸς σταθμὸς στὴν ζωὴ τοῦ πάπα-Δημήτρη ἦταν ἡ γνωριμία του μὲ τὸν Γέροντα Αἰμιλιανὸ τὸν Σιμωνοπετρίτη.
Ὁ σεβάσμιος λευίτης ἀποτελοῦσε πρόσωπο ἀξιοσέβαστο καὶ ἱερὸ για τὸν Γέροντα ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ἀδελφότητα τοῦ Μεγάλου Μετεώρου καὶ κατόπιν τῆς Σιμωνόπετρας καὶ τῆς Ὀρμύλιας.
Ἡ γνωριμία τῶν δύο πατέρων ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἐγκαταβίωση τοῦ π.Αἰμιλιανοῦ στὰ Μετέωρα ,ἕναν χῶρο οἰκεῖο γιὰ τὸν π.Δημήτριο ,καθὼς ἐκεῖ ἐξομολογοῦνταν ἀπὸ τὰ πρῶτα κιόλας χρόνια της πολυκύμαντης καὶ περιπετειώδους ζωῆς του.
Τὸν νεαρὸ ἱερομόναχο Αἰμιλιανὸ ἐντυπωσίασε βαθύτατα ἡ εὐλάβεια τοὺ πάπα Δημήτρη προς τοὺς Ταξιάρχες ,προστάτες ἁγίους τοὺ χωριού του, ἢ ἁπλότητα, ἡ οἰκείωση τοὺ πρὸς τὰ «ἱερῶς τελούμενα» , ἡ ἄσκηση καὶ ἡ ταπείνωσή του. Ὅταν μετὰ ἀπὸ λίγο αὐτὸς ὁ ἐνάρετος ἱερέας ἄρχισε νὰ ἐξομολογεῖται στὸν Γέροντα,διατηρώντας αὐτὸν τὸν πνευματικὸ δεσμὸ μέχρι τὸ ὀσιακὸ τοῦ τέλος, ἀποκάλυψε σὲ ἐκεῖνον τὰ ἐσώτατα τῶν νηπτικῶν,προσευχητικῶν καὶ λατρευτικῶν βιωμάτων του.
Ἡ ζωὴ τοῦ ,ὅπως γράφει ὁ ἴδιος ὁ Γέροντας γὶ΄αὐτὸν ,ἦταν μία χειραγωγία ἀπὸ τὴν Θεία Χάρη, ὥστε νὰ ἀναδεικνύεται ὄργανο ἔκφρασης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. (Κατηχήσεις Τόμος 1ος)
Ὁ πάπα - Δημήτρης ἐκφράζει ἀπολυτα ἕναν νηπτικὸ ἐγκόσμιο ἀσκητισμὸ ἀν καὶ ἔγγαμος ἐφημέριος μὲ πλεῖστες ἐνοριακὲς καὶ οἰκογενειακὲς ὑποχρεώσεις.
Πρόκειται γιὰ μία πνευματικότητα μὲ κέντρο τὴν μικρὴ ἐνορία ,ἡ ὁποία δὲν ἐμποδίζει τὴν ἐσωτερικὴ -μυστικὴ ἐμπειρία καὶ κινεῖται σὲ δύο ἐπίπεδα:
Τὸ πρῶτο ἀφορᾶ τὴν συνεπῆ καὶ ἀκριβέστατη λειτουργικὴ ζωὴ ,παραληλα μὲ μία κοινωνικότητα ποὺ ἀποδείκνυαν τὰ ἔργα φιλανθρωπίας ( οἰκονομικὲς ἐνισχύσεις,ἐνοριακὴ βιβλιοθήκη κ.τ.τ. ),ἡ μέριμνα γιὰ τὸ ποίμνιό του καὶ ἡ ἐνασχόληση τοὺ γιὰ τὴν λύση τῶν ποικίλων προβλημάτων τῶν ἐνοριτῶν.
Τὸ δεύτερο ἀφορᾶ στὴν προσωπική του πνευματικὴ καλλιέργεια μέσω τῆς πολύωρης καὶ ὁλονύκτιας προσευχῆς καὶ τῆς ἄσκησης.
Ὁ Γέροντας δὲ διστάζει νὰ χαρακτηρίσει τὸν πάπα?Δημήτρη σὰν ζωντανὸ καὶ ἐνεργὸ μυστήριο ,σὰν νέο Μωϋσῆ ,ποὺ ζοῦσε μέσα στὸ θεῖο γνόφο, παντοτε «ἀκέραιος, ἀνέλικτος, ἀσυγκατάβατος, σταθερός». (Κατηχήσεις -Τόμος 1ος)
Σημαντικὸ ἐπίσης στοιχεῖο τῆς προσωπικότητας τοῦ π.Δημητρίου Γκαγκαστάθη ,πέρα ἀπὸ τὴν προσωπικὴ βίωση τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ, ἦταν καὶ οἱ σχέσεις φιλίας καὶ ἀδελφοσύνης ποὺ ἀνέπτυξε μὲ σπουδαῖες καὶ ἐξέχουσες προσωπικότητες ,ὅπως οἲ « ὀσίως βιώσαντες» π. Φιλοθεος Ζερβάκος, π. Ἐφραὶμ Κατουνακιώτης καὶ π. Ἰουστίνος Πόποβιτς (μέσω τῶν πνευματικῶν του τέκνων π. Ἀθανασίου καὶ π. Ἀμφιλοχίου) μὲ τοὺς ὁποίους διατηροῦσε ἐπαφὴ εἴτε ἐπισκεπτόμενος, εἶτε δὶ'ἀλληλογραφίας, ζητώντας συμβουλές , πνευματική ἐνίσχυση ἀκόμα καὶ ἔλεγχο τῶν πνευματικῶν του ἐμπειριῶν.
Ἰδιαιτέρως ἀγαποῦσε τὰ ἱερά προσκυνήματα καὶ πρόσωπα ἱεραποστολικής δράσης, καὶ ἐνίσχυε κάθε προσπάθεια διαδόσεως τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ.
Θὰ ἔλεγε κανείς πὼς μὲ τὸν τρόπο τοῦ συγκροτοῦσε ἔνα πνευματικὸ δίκτυο μεταδόσεως βιωμάτων καὶ ἀλληλοενισχύσεως, διαβλέποντας προφητικὰ τὴ ματαιότητα , τὴ σύγχυση καὶ τὰ ἀδιέξοδα τής σύγχρονης κοινωνίας.
Διάφορα ἄλλα περιστατικὰ μὲ τὸν π.Δημήτριο Γκαγκαστάθη
Ἕνα βράδυ ἔκανε τοὺς χαιρετισμοὺς τῆς Παναγίας στοὺς φίλους του Ταξιάρχες.
Ὕστατο μπροστὰ στὴν Ὡραία Πύλη βλέπων πρὸς τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας τοῦ τέμπλου καὶ ἔψαλλε. Συνήθιζε νὰ ψάλει καὶ τὸ Θεοτόκε Παρθένε....
Κατὰ τὴν στιγμὴ ἐκείνη παρουσιάστηκε μία γυναίκα, τὸν ἐπίασε ἀπὸ τὸ χέρι καὶ τὸν γύρισε ἀκριβῶς ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Ὡραία Πύλη, ποὺ βρίσκεται τοιχογραφημένη ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου καὶ ἐξαφανίσθηκε.
Ὁ Θεὸς ὅμως ἤδη τοῦ εἶχε στείλει τὴν πρόσκληση γιὰ τὸ Οὐράνιο Δεῖπνο ποὺ τοῦ ἑτοίμαζε.
-Τὴν 1ην Ἰουνίου 1963 λειτούργησε στὴν ἱερὰ μονὴ τῆς Ἅγιας Τριάδος Μετεώρων. Κατὰ τὴν ὥρα τοῦ χερουβικοῦ ἡ Ἅγια Τράπεζα ἔβγαλε ἄρωμα, γιατί Ἐκεῖ ἦταν καὶ ἕνα μικρὸ κουτάκι μὲ λείψανα Ἁγίων.
Ἔβγαινε ὡς ἕνας μικρὸς στύλος καπνοῦ, ποὺ εὐωδίαζε ὅλο τὸ Ναό. Κατανυκτικὴ Λειτουργία ποὺ δὲν περιγράφεται.
Νὰ ἡ Θρησκεία μᾶς φωνάζει ὅτι εἶναι ζωντανή.
-Ὅλη τὴν βδομάδα ποὺ ἐργαζόμουν τὸ κεφάλι μου καὶ τὸ δεξί μου χέρι εὐωδίαζε.
Τὴν 7ην Ἰουνίου Παρασκευή, ἐργαζόμουν ὅλη τὴν μέρα στὸ κτῆμα μου μακριὰ ἀπὸ τὸν κόσμο.
Ὅλη τὴν μέρα ἔψαλλα διάφορα κατανυκτικὰ τροπάρια καὶ πρὸ παντός της Θεοτόκου.
Δὲν αἰσθανόμουν οὔτε κούραση, οὔτε πεινᾶ, οὔτε καὶ τὸν καύσωνα τῆς μέρας, γιατί ἦλθα Ἐκεῖ ποὺ ἔπρεπε τὴν κατάνυξη.
Ἐκάθησα λίγο νὰ ξεκουραστῶ Ἐκεῖ καὶ ἀκούω μία φωνὴ νὰ λέγει.
«εἶσαι εὐπρόσδεκτος ὅπως ἔλθεις στὸ Ἅγιον Ὅρος, στὴν μεγάλη μου ἑορτή.
Θὰ γράψεις στοὺς Δανιηλαίους καὶ αὐτοὶ θὰ σὲ τακτοποιήσουν.
Τώρα σὲ περιμένω νὰ ἔρθετε».
19. Ἐνθύμιο Θερμοκρασίας.
Τὴν 23ην Αὐγούστου ἡμέρα Σάββατο καὶ 24ην Κυριακή, ἔκανε ζέστη μεγάλη 47 βαθμοὺς καὶ κινδύνευε ὁ κόσμος νὰ χαθεῖ. Λίβας δυνατὸς ξέρανε τὰ ἀμπέλια καὶ σχεδὸν τὰ λαχανικὰ μποστάνια καὶ δεντροφυτεῖες. Τὰ χάλασε τὰ περισσότερα. Μεγάλο κακό. Τὰ νερὰ λιγόστεψαν. Αὐτὰ ἔγινα παρὰ τοῦ Θεοῦ πρὸς γνώση καὶ συμμόρφωση.
-Στὸ τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας τὴν 15 Αὐγούστου 1959 παίρνοντας τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας, γιὰ νὰ σηκώσουμε τὸ ὕψωμα ἄρχισε νὰ σείεται τὸ τέμπλο ἐπὶ 30 λεπτά. Πρωτοφανὲς αὐτό.
Συνέβη καὶ τὸ 1931 τὴν ὥρα ποὺ ὁ δάσκαλος Χρῆστος Ντάσκος ἔψαλε τό, «Ὀτε ἡ μετάστασις τοῦ ἀχράντου σου σώματος», δάκρυσε ὁ Πέτρος μέχρι ποὺ τελείωσε τὸ ὕψωμα καὶ τὰ δάκρυα τὰ πήραμε μὲ τὸ βαμβάκι.
Τὴν 18ην Αὐγούστου 1959 ἐνῶ λειτουργοῦσα στοὺς Ταξιάρχες περὶ τὴν 4ην τῆς νυκτός, μόλις πλησίασα τὴν Ὡραία Πύλη, βλέπω στὸ ἀριστερὸ μέρος καὶ ἀκολουθοῦσε ἕνα εὔμορφο παιδάκι μικρῆς ἡλικίας καὶ χάθηκε σὰν σκιά, καὶ κρότος ἀκούστηκε πάνω ἀπὸ τὴν κανδήλα τῆς Παναγίας καὶ ἄρχισε νὰ σείεται μέχρι τὸ τέλος τῆς Λειτουργίας.
-Καὶ τὴν 26 Σεπτεμβρίου ὥρα 4ην τὴν νύχτας ποὺ λειτουργοῦσα στοὺς Ταξιάρχες εἶδα κατὰ τὴν ὥρα τῆς δοξολογίας νὰ στέκεται τὸ ἴδιο παιδάκι μπροστὰ στὴν προσκομιδὴ καὶ χάθηκε σὰν καπνός.
ΠΗΓΗ: ΠΑΠΑ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΑΓΚΑΣΤΑΘΗΣ, Ἔκδοσις Ὀρθόδοξη Κυψέλη.