Ἡ σημασία τοῦ ''κὰτ' εἰκόνα καὶ καθ' ὁμοίωσιν''
Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ
Ἂν θέλεις, ἂς προσθέσουμε σ`αυτὸν τὸν μικρὸ λόγο, σὰν χρυσὴ σφραγίδα καὶ μὲ λίγα λόγια γιὰ τὴ σημασία τοῦ ''κὰτ' εἰκόνα καὶ καθ' ὁμοίωσιν'', μὲ τὸ ὁποῖο πλάστηκε τὸ τιμιότερο ἀπ`όλα τὰ κτίσματα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄνθρωπος. Καὶ πράγματι, τὸ νοερὸ καὶ λογικὸ ζῶο, ὁ ἄνθρωπος, εἶναι τὸ μόνο ἀπὸ ὅλα τὰ κτίσματα ποὺ φέρει τὸ ''κὰτ' εἰκόνα καὶ καθ' ὁμοίωσιν'' Θεοῦ (Γέν.ἃ΄26) γνώρισμα.
Κάθε ἄνθρωπος λέγεται ''κὰτ' εἰκόνα'' (εἰκόνα τοῦ Θεοῦ), διότι φέρει τὸ ἀξίωμα τοῦ νοῦ καὶ τῆς ψυχῆς, δηλαδὴ τὸ ἀκατάληπτο, δηλαδὴ τὸ ἀκατάληπτο, τὸ ἀόρατο, τὸ ἀθάνατο, τὸ αὐτεξούσιο. Καὶ ἀκόμη τὸ ἀξίωμα νὰ ἄρχει, νὰ τεκνοποιεῖ καὶ νὰ οἰκοδομεῖ. ''Καθ' ὁμοίωσιν'' λέγεται ὁ ἄνθρωπος, διότι μὲ τὴν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς καὶ τὶς θεώνυμες καὶ θεομίμητες πράξεις τοῦ ὁμοιάζει πρὸς τὸν ἀγαθὸ Θεό. Δηλαδή, μὲ τὸ νὰ συμπεριφέρεται φιλανθρώπως πρὸς τοὺς συνανθρώπους του, νὰ οἰκτείρει, νὰ ἐλεεῖ καὶ νὰ ἀγαπᾶ τοὺς ''συνδούλους'' του μὲ κάθε εὐσπλαχνία καὶ συμπάθεια. Διότι, ὅπως λέγει ὁ Χριστός, ὁ Θεός μας ὁ ἀληθινός, πρέπει νὰ εἴμαστε οἰκτίρμονες, ἀφοῦ Οἰκτίρμων (σπλαχνικὸς) εἶναι καὶ πρὸς ἐμᾶς ὁ οὐράνιος Πατέρας μας (Λούκ. ς΄36). Καὶ τὸ μὲν ''κὰτ' εἰκόνα'' τὸ ἔχει κάθε ἄνθρωπος, διότι τὰ χαρίσματα τοῦ Θεοῦ δὲν ἀνακαλοῦνται (Ρώμ.ἴα΄29). Τὸ ''κὰθ' ὁμοίωσιν'' ὅμως εἶναι σπάνιο ἀπόκτημα καὶ τὸ ἔχουν μόνον οἱ ἐνάρετοι καὶ οἱ ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι μιμοῦνται, μὲ ἀνθρώπινα μέτρα, τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ.
Εὔχομαι κι ἐμεῖς νὰ ἀξιωθοῦμε τῆς ὑπεράγαθης φιλαναθρωπίας τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ τὸν εὐαρεστήσουμε μὲ τὴν ἀγαθοεργία μας καὶ γίνουμε μιμητὲς ὅλων ἐκείνων ποὺ εὐαρέστησαν ἀπ`αιῶνος τὸ Χριστό· ''ὅτι Αὐτῶ (στὸ Χριστὸ) ἐστὶ τὸ ἔλεος καὶ Αὐτῶ πρέπει πάσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις σὺν τῷ ἀνάρχω αὐτοῦ Πατρὶ καὶ τῷ Παναγίω καὶ ἀγαθῶ καὶ ζωοποιῶ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμῆν.