Ἡ Ὀρθοδοξία καί οἱ θησαυροί της
τοῦ Φώτη Κόντογλου
... Ἐάν ὁ ἄνθρωπος ἀπελπισθεῖ ἀπό κάθε ἄλλη βοήθεια καί δέσει σφιχτά τήν ἐλπίδα του στόν Θεό μοναχά, καί ταπεινωθεῖ καί δέν λογαριάζει γιά τίποτα τόν ἑαυτό του, τότε θά νοιώσει νά τόν σκεπάζει ἡ θεϊκή εὐσπλαχνία καί νά τοῦ δίνει κάποια δύναμη ὥστε νά μήν ὑπάρχει τίποτα πιά γιά νά τόν φοβερίζει, κι' οὔτε καμμιά ἀνάγκη γιά νά τόν κάνει νά τή συλλογισθεῖ.
Ὅλα του φαίνονται σάν νά μήν ὑπάρχουνε, κι' αὐτός ἐλαφρός σάν πνοή γεμάτη δύναμη, χαρά, ἐλπίδα καί ἀγάπη (γιατί ἡ ἀληθινή ἀγάπη βγαίνει ἀπό τήν πίστη κι' ἀπό τήν ἐλπίδα), πετᾶ ὑψηλά, γλυτωμένος ἀπό τό βάρος τῆς σαρκός κι' ἀπό τίς μάταιες φροντίδες τίς σαρκικῆς διάνοιας, ἤγουν τή φιλοδοξία, τόν μωρό ζῆλο νά ἐρευνήσει τό μυστήριο τοῦ κόσμου, κι' ὅλες τίς ἄλλες μικρολογίες μέ τίς ὁποῖες εἶναι δεμένη ἡ ζωή μας.
Αὐτή εἶναι μία κατάσταση ἀλλόκοτη κι' ἀπίστευτη, εἶναι ἡ εἴσοδος εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, πού λέγει ὁ Κύριος, καί πού δέν λέγεται μέ λόγια, γιατί, δέν εἶναι ἕνας σαρκικός ἐνθουσιασμός τῆς διάνοιας, ἀλλά μία λύτρωση πού γίνεται μέ τή χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος, γι' αὐτό καί δέν ὑπάρχουνε καί λόγια σέ τοῦτον τόν κόσμο μέ τά ὁποία νά εἰπωθεῖ.
Γι' αὐτό ὁ Κύριος, λέγοντας «βασιλεία τοῦ Θεοῦ» ἤ «βασιλεία τῶν οὐρανῶν», δέν ἐξήγησε ποτέ τί εἶναι αὐτή ἡ «βασιλεία», ἀλλά μᾶς δίδαξε μοναχά μέ τί τρόπο θά τήν ἀξιωθοῦμε.
Γιά νά γεννηθεῖ ὁ ἄνθρωπος ὁ πνευματικός καί γιά νά βγεῖ στό φῶς ἀπό τό σκοτάδι, εἶναι ἀνάγκη νά βασανισθεῖ, ὅπως γίνεται μέ τή γέννα τοῦ σαρκικοῦ ἀνθρώπου. Γι' αὐτό λέγει ὁ Χριστός: «Στενή καί τεθλιμμένη ἡ ὁδός ἡ ἀπάγουσα εἰς τήν ζωήν».
Καί στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων διαβάζει κανένας πώς ὁ Παῦλος καί ὁ Βαρνάβας ἐπῆγαν στό Ἰκόνιον καί στήν Ἀντιόχεια «ἐπιστηρίζοντες τάς ψυχᾶς τῶν μαθητῶν, παρακαλοῦντες ἐμμένειν τή πίστει καί ὅτι διά πολλῶν θλίψεων δεῖ ἠμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ».
Τό πνευματικό νήπιο πρέπει νά κλάψει σάν τό σαρκικό, γιά νά βρεῖ γάλα γιά νά θραφεῖ. Ὁ ἄνθρωπος πού δέν ἐλπίζει σέ καμμιά βοήθεια ἐκτός ἀπό τόν Θεό, καί σέ καμμιά ζωή ἐκτός ἀπό αὐτόν, καί σέ καμμιά ἄλλη χαρά ἐκτός ἀπό αὐτόν, καί σέ καμμιά δικαιοσύνη ἐκτός ἀπό αὐτόν, καί κρεμιέται μέ δάκρυα μονάχα σ' Ἐκεῖνον, ἔχοντας «μονογενῆ ἐλπίδα», αὐτός βρίσκει ἔλεος καί ἀναπαύεται ἀπό «τά τῆς ματαιότητος καί πολυμόχθου σαρκός».
Γι' αὐτόν «ἡ ἀγάπη ἡ ἐν Χριστῷ ἰσχυροτέρα ἐστι τῆς ἐνταύθα ζωῆς», κατά τόν ἅγιο Ἰσαάκ. Καί δέν θέλει νά χωρισθεῖ ἀπό τόν Θεό, καί προτιμᾶ τόν θάνατο ἀπό τοῦτον τόν χωρισμό, γιατί νοιώθει καλά πώς σωστά λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος ὅτι «θάνατος ἀληθής εἶναι ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τόν Θεόν καί ὄχι ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα».
Σ' αὐτή τή μακάρια κατάσταση βρίσκονται οἱ ἅγιοι, ὄχι λίγες ὧρες τῆς ζωῆς τους, ἀλλά παντοτεινά. Καί γιά τοῦτο νοιώθουνε πώς ἀπό τοῦτον τόν κόσμο ἀπογευθήκανε σάν ἕνα ἀρραβώνα τή μακαριότητα τῆς αἰωνίου ζωῆς. Καί ἀγαποῦνε κάθε ἄνθρωπο καί κάθε πλάσμα, ἐπειδή ἡ τέλεια ἀγάπη προέρχεται ἀπό τή χαρά τῆς πίστεως κι' ἀπό τή βεβαιότητα κι' ἀπό τή στερεή ἐλπίδα πού ἔχουνε μέσα στήν ψυχή τους.
Οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, οἱ ἁμαρτωλοί, μπορεῖ νά ἐλεηθοῦνε καί νά ἀξιωθοῦνε γιά λίγο αὐτή τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τή δουλεία τῆς φθορᾶς, ν' ἀπογευθοῦνε λίγο ἀπό τόν οὐράνιον ἄρτον. Μά ὕστερα πάλι, σάν ἀδύνατοι ἄνθρωποι πού εἶναι, ἀπό ἀμέλεια ξαναπέφτουνε στίς μέριμνες τοῦ βίου, καί χάνουνε ἐκείνη τήν εὐωδία τοῦ μυστικοῦ κόσμου στόν ὁποῖον ζήσανε ἐκεῖνον τόν σύντομον καιρό.
Καί ποθοῦνε θερμά νά ξαναμποῦνε πάλι στήν οὐράνια ἐκείνη πολιτεία, καί τήν ἀναθυμιοῦνται μέ δάκρυα, κι' ὁλοένα ἐλπίζουνε νά τήν ξαναδοῦνε. Κι' ἀποροῦνε πῶς τήν χάσανε καί πῶς καταντήσανε πάλι δοῦλοι τῆς σαρκός, καί θρηνοῦνε σάν τούς πρωτόπλαστους πού καθήσανε ἔξω ἀπό τόν Παράδεισο, μή μπορώντας νά ξαναμποῦνε μέσα.
Ξέρω πώς πολλοί, διαβάζοντας αὐτά πού γράφω, θά ποῦνε πώς ἡ ζωή μας σήμερα δέν σηκώνει τέτοια καλογερίστικα πράγματα. Μά δέν ἔχουνε δίκιο. Οἱ σημερινοί ἄνθρωποι, ὅπως ἔγραψα κι' ἄλλη φορᾶ, δέν εἶναι ὅλοι εὐχαριστημένοι ἀπό τή ζωή πού ζοῦνε, ἄς ἔχουνε κάθε λογής ὑλικές ἀναπαύσεις καί ἀσχολίες. Ἴσια-ἴσια σήμερα ἡ ἀνθρώπινη ψυχή βρίσκεται σέ παραζάλη καί σέ ἀγωνία, γιατί εἶδε καλά πώς, ἐνῶ ἤλπιζε νά πιάσει τήν εὐτυχία μέ τήν ἐπιστήμη καί μέ τήν ὑλική καί διανοητική δραστηριότητα, δέν ἐπέτυχε αὐτό πού ἤλπιζε.
Ὑπάρχουνε λοιπόν πολλοί ἄνθρωποι πού διψᾶνε γιά ἀληθινή τροφή τῆς ψυχῆς, καί γι' αὐτούς γράφω. Κ' ἐκτός ἀπό τήν Ἑλλάδα, μία τέτοια δίψα κατατρώγει ἑκατομμύρια κόσμο, κατά τά λόγια του Προφήτη πού λέγει: «Νά, ἔρχονται ἡμέρες, λέγει Κύριος, καί θά στείλω ἐπάνω στή γῆ ὄχι πείνα γιά ψωμί, οὔτε δίψα γιά νερό, ἀλλά πείνα τοῦ ν' ἀκούσετε λόγον Κυρίου»...
Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ πηγή ἀπ' ὅπου τρέχουνε νά ξεδιψάσουνε ἄνθρωποι πού δέν εὐρήκανε τήν ἀλήθεια οὔτε στόν Καθολικισμό, οὔτε στόν Προτεσταντισμό, οὔτε σέ καμμιά ἄλλη ἀπό τίς μυριάδες αἱρέσεις πού ὑπάρχουνε σήμερα.
Ἔτσι ἀποδείχνεται πώς ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ πρώτη κι' ἀναλλακτη Ἐκκλησία, πού δέν παραμορφώθηκε ἀπό κοσμικούς νεωτερισμούς, ἡ κιβωτός πού κλείνει μέσα τῆς τήν ἀληθινή ἀποκάλυψη τῆς χριστιανικῆς ἀλήθειας. Κ' ἡ αὐστηρή παράδοσή της εἶναι τό μέσον πού διατηρήθηκε αὐτή ἡ ἀλήθεια, ὄχι σάν ἀφηρημένη ἔννοια, ἀλλά σάν ζωντανή πραγματικότητα.
Στόν πρόλογο τῆς «Φιλοκαλίας», πού τυπώθηκε στά Ἐγγλέζικα ὁ Ρῶσσος Νίκων γράφει ἀνάμεσα στά ἄλλα: «Οἱ βάσεις τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή καί οἱ Παραδόσεις, ἄλλες προφορικές κι' ἄλλες γραμμένες στά ἔργα τῶν Πατέρων».
Ἀλλοῦ γράφει: «Ἐπειδή στίς ἡμέρες μας δέν ἔχουμε πνευματικούς ὁδηγούς, γίνεται ἀπαραίτητη ἡ συνεχής μελέτη τῶν ἱερῶν αὐτῶν ἔργων, ὥστε ν' ἀκολουθήσει κανένας ἀκίνδυνα αὐτόν τόν θαυμάσιον δρόμο πού ἀνοίγει ἡ τέχνη τῶν τεχνῶν, ἡ ἐπιστήμη τῶν ἐπιστημῶν τῆς πνευματικῆς τελειοποιήσεως. Γιά νά ἐπιτύχουμε σέ τοῦτο, εἶναι ἀνάγκη νά ἔχουμε γνήσια ταπείνωση, εἰλικρίνεια, ἐγκαρτέρηση καί ἁγνότητα».
Καί ὅμως, ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, πού ἔχουμε αὐτόν τόν θησαυρό τῆς Ὀρθοδοξίας, θέλουμε νά θραφοῦμε θρησκευτικά μέ λογής-λογής ξένα ἄχερα.
Ὁ πατήρ Νίκων, σέ κάποιον δικό μας πού πῆγε στ' Ἅγιον Ὅρος, εἶπε: «Πρέπει νά θεωρεῖς τόν ἑαυτό σου πολύ εὐτυχισμένον πού εἶσαι ὀρθόδοξος. Γιατί πολυτιμότερο πράγμα ἀπό τήν Ὀρθοδοξία δέν ὑπάρχει στόν κόσμο».
https://agiameteora.net/index.php/gerontes-tis-epoxis-mas/5788-i-orthodoksia-kai-oi-thisavroi-tis.html