Ἡ Γιόγκα
Σέβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἰεροθέου
Πολὺς κόσμος μὲ ρωτᾶ γιὰ τὴν Γιόγκα, ποὺ τώρα τελευταία ἔχει μεγάλη διάδοση στὴν πατρίδα μας. Πιστεύω πὼς ἡ πλειονότης τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἀπληροφόρητη πάνω στὰ θέματα αὐτά, γι' αὐτὸ καὶ θὰ ἤθελα νὰ χαράξω μερικὲς γραμμὲς γύρω ἀπὸ τὸ μεγάλο αὐτὸ θέμα ποὺ λέγεται ἄσκηση τῆς συγκεντρώσεως τοῦ νοῦ.
Ἐκ πρώτης ὄψεως φαίνεται πὼς ἡ Γιόγκα εἶναι μία γυμναστικὴ (ἔτσι θέλουν νὰ τὴν παρουσιάζουν), ποὺ χαλαρώνει τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου, ἐκδιώκει τὴν ἀγωνία καὶ τὸ ἄγχος καὶ ἀπαλλάσσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὶς διάφορες ἄσχημες συνθῆκες ζωῆς ποὺ δημιουργοῦν ψυχολογικὲς ἀνωμαλίες. Ἀλλά, ὅπως μᾶς πληροφοροῦν διάφορες ἀναλύσεις αὐτῆς τῆς ἀσκήσεως, δὲν πρόκειται γιὰ μία τυπικὴ γυμναστική της θελήσεως τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ γιὰ μία ἄσκηση ποὺ ἐντάσασεται στὴν γενικὴ ἀτμόσφαιρα τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν. Γιόγκα καλεῖται ἡ περισυλλογὴ ποὺ φθάνει μέχρι τὴν ὑπνωτικὴ ἔκσταση, ποὺ λέγεται «γιογκικὸς ὕπνος», ὁ ὁποῖος χρησιμοποιεῖται σὰν μέσο γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὴν ὕλη καὶ ἀκόμη χρησιμοποιεῖται σὰν μέσο γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὴν samsara, δηλαδὴ ἀπὸ τὴν μετανάστευση τῶν ψυχῶν. Βασικὴ θεωρία τοὺς εἶναι ὅτι «πρέπει νὰ ἀποφεύγεται μία νέα ὀδύνη», δηλαδὴ μία νέα ζωή, γιατί «τὸ πᾶν γιὰ τὸν σοφὸν εἶναι ὀδύνη». Μὲ ἄλλα λόγια ἡ γυμναστικὴ αὐτὴ ἐντάσσεται μέσα σ' αὐτὸ τὸ θρησκευτικὸ σύστημα ποὺ θεωρεῖ τὴν ὕλη κακή, ζητὰ τὴν ἐλευθέρωση τῆς ψυχῆς ἀπὸ αὐτὴν καὶ ἐπιδιώκει τὴν ἀποφυγὴ τῆς μετενσαρκώσεως.
Εἶναι γνωστὸ ὅτι ἡ χριστιανικὴ διδασκαλία εἶναι ἐντελῶς ἀντίθετη μὲ αὐτὲς τὶς θεωρίες. Στὸν Χριστιανισμὸ διδάσκεται ἡ πίστη στὸν Θεάνθρωπο Χριστὸ καὶ ὅτι ὅλες οἱ ἀσκήσεις ἔχουν προσωπικὸ χαρακτήρα. Ὁ Θεὸς εἶναι Πρόσωπο καὶ ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νὰ ζεῖ στὴν κοινωνία ἐκφράζοντας καὶ βιώνοντας τὴν ἀρετὴ τῆς ἀγάπης. Ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου δὲν βρίσκεται στὸ νὰ χυθεῖ σὰν μία σταγόνα μέσα στὸν ἀπέραντο ὠκεανό, ἀλλὰ στὴν συνάντηση μὲ τὸν Τριαδικὸ Θεό. Ὁ ἄνθρωπος μέσα σ' αὐτὴν τὴν συνάντηση δὲν χάνει τὴν προσωπικότητά του. Ἐπίσης εἶναι ἐντελῶς ἀντίθετη μὲ τὸν Χριστιανισμὸ ἡ μετεμψύχωση ἢ μετενσάρκωση τῶν ψυχῶν.
Ὁ δυτικὸς ἄνθρωπος κυριευμένος ἀπὸ τὸ ἄγχος καὶ τὸν νευρωτικὸ τρόπο ζωῆς αἰσθάνεται ὑπερβολικὰ κουρασμένος. Αὐτὸ ἔγινε ἀντιληπτὸ ἀπὸ τοὺς διάφορους μύστες τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν καὶ ἔτσι μετέφεραν στὸν δυτικὸ χῶρο τὶς θεωρίες τῶν θρησκειῶν τῆς Ἀνατολῆς κάπως παραλλαγμένες. Γι' αὐτό, ὅπως ἔχω πληροφορηθεῖ, οἱ «καθαρόαιμοι» Ἰνδουϊστὲς διακατέχονται ἀπὸ μία προκατάληψη γι' αὐτοὺς ποὺ μετέφεραν τὶς ἰνδουϊστικὲς θεωρίες στὸν δυτικὸ χῶρο. Πάντως αἰσθάνομαι τὴν ἀνάγκη νὰ συστήσω σὲ ὅσους ἔχουν ἐνδιαφέροντα πάνω στὸ θέμα τῶν κινήσεων αὐτῶν νὰ μελετήσουν τὸ ἀρκετὰ κατατοπιστικὸ βιβλίο τοῦ π. Ἀντωνίου Ἀλεβιζοπούλου μὲ τίτλο: Ψυχοναρκωτικά, καὶ ὑπότιτλο, νέες «αἱρέσεις» στὴν Ἑλλάδα.
Θὰ ἤθελα νὰ μοῦ ἐπιτραπεῖ νὰ καταθέσω καὶ κάτι ἀκόμη.
Μέσα στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση ἔχουμε ὁλοκληρωμένη καὶ θαυμάσια διδασκαλία γιὰ τὴν καρδιά, τὸν νοῦ, τὴν ἕνωση τοῦ νοῦ μὲ τὴν καρδιά, τὴν νοερὰ προσευχή, τὴν θεωρία τῶν λόγων τῶν ὄντων καὶ τὴν θεωρία τοῦ Θεοῦ, τὴν ἡσυχία, ποὺ δὲν ἐξαφανίζει τὴν προσωπικότητα τοῦ ἀνθρώπου, οὔτε τὸν Θεὸ ὡς πρόσωπο καὶ δὲν στερεῖ τὸν ἄνθρωπο τὴν δυνατότητα νὰ ἐπικοινωνεῖ μὲ τοὺς συνανθρώπους του, οὔτε ἀκόμη νὰ περιφρονεῖ τὸ σῶμα, τὴν ὕλη κ.λ.π. Εἶναι λυπηρὸ ὅτι εἴμαστε Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ καὶ ἀγνοοῦμε ὅλον αὐτὸν τὸν τρόπο ζωῆς καὶ τὴν διδασκαλία ποὺ λέγεται ἡσυχασμός. Ὅσοι γνωρίζουν αὐτὴν τὴν μέθοδο καὶ τὴν χρησιμοποιοῦν ὁλοκληρώνονται καὶ συγχρόνως θεραπεύονται ἀπὸ ψυχολογικὰ καὶ πνευματικὰ νοσήματα. Κυκλοφοροῦν πολλὰ τέτοια βοηθήματα σήμερα. Θὰ ἀρκεσθῶ νὰ μνημονεύσω μερικά. Εἶναι «Οἱ περιπέτειες ἑνὸς προσκυνητοῦ», ποὺ εἶχε εὐρύτατη διάδοση στὸν δυτικὸ κόσμο, οἱ «Ἀθωνικοὶ διάλογοι ἤτοι θεολογία τῆς νοερᾶς προσευχῆς», «Νήψη καὶ προσευχή», «Μία βραδυὰ στὴν ἔρημό του Ἁγίου Ὅρους, ἤτοι διάλογος μὲ ἐρημίτη γιὰ τὴν εὐχὴ» κ.λ.π.
Δὲν εἶναι κρίμα νὰ ὑπάρχει τόσο πλούσια παράδοση μέσα στὸν δικό μας Ὀρθόδοξο χῶρο γύρω ἀπὸ τὰ θέματα τῆς αὐτοσυγκεντρώσεως καὶ τῆς νοερᾶς προσευχῆς, ποὺ εἶναι ἀποκαλυπτικὰ καὶ προσαρμοσμένα στὴν ψυχολογία μας, καὶ ἐμεῖς νὰ ἀνατρέχουμε σὲ «εἰσαγόμενα» συστήματα;