Τό κακό
Μοναχοῦ Μωϋσέως, Ἁγιορείτου
Γενικά φαίνεται σήμερα τό κακό νά ἐπικρατεῖ στόν κόσμο. Μερικοί θεωροῦν αἴτιο τῶν κακῶν τόν Θεό. Τόν θεωροῦν μέ ἀνθρώπινα πάθη˙ κακό, τιμωρό κι ἐκδικητή. Γιατί τά ἐπιτρέπει; Γιατί τά παραχωρεῖ; Γιατί δέν τ' ἀποσύρει, ἐνῶ τόσο ταλαιπωροῦν τά πλάσματά του. Ὅπως εἶναι γνωστό, ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλήρως ἐλεύθερος νά ἐπιλέξει τό κακό ἤ τό καλό. Γιά τήν ἐπιλογή τοῦ κακοῦ δέν εὐθύνεται ὁ Θεός. Δέν μποροῦμε νά κατηγοροῦμε τόν Θεό, γιατί μᾶς ἔκανε τέλεια ἐλεύθερους. Ὁ Θεός εἶναι ἡ αὐτοαγαθότητα, δέν ἐποίησε κανένα κακό ποτέ.
Τό κακό καλούμεθα νά μή τό πράττουμε, νά τό μισοῦμε καί νά τό ὑπομένουμε ἀπό τούς ἄλλους. Οἱ δοκιμασίες στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου δέν ὑπάρχουν ὡς ἀποτέλεσμα ἑνός κακοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἑνός ἄριστου παιδαγωγοῦ, πού προσπαθεῖ νά συνδράμει ὠφέλιμα καί διορθωτικά καί μέσα ἀπό τά διάφορα λυπηρά. Ὅποιος θεωρεῖ μόνο ὑπεύθυνό του κακοῦ τόν Θεό, σφάλλει σοβαρά. Ὁ σοφός Μ. Βασίλειος διακρίνει τό κακό σέ φυσικό καί αἰσθητό. Πραγματικά κακό, λέει, εἶναι ἡ ἀδικία, ἡ ζηλοφθονία καί τά λοιπά ἁμαρτωλά πάθη. Κακό εἶναι καί ὅ,τι μᾶς ταλαιπωρεῖ˙ ἡ ἀπάτη, ἡ ἀσθένεια, ὁ θάνατος προσφιλῶν προσώπων. Ὑπεύθυνοι γιά τήν ἁμαρτία εἴμεθα ἐμεῖς καί ὄχι ὁ Θεός. Οἱ δυσκολίες, τά βάσανα, τά προβλήματα τῆς ζωῆς εἶναι γιά νά μᾶς συνετίσουν, ὡριμάσουν καί καλλιεργήσουν.
Μόνος του ὁ ἄνθρωπος ζώντας ἐπί χρόνια στήν ἁμαρτία ἀποδυναμώνεται, φθείρεται, δέν ἔχει ἀντιστάσεις γιά τό κακό κι ἐνεργητικότητα γιά τό καλό. Πάντα πάντως ὑπάρχουν κάποια περιθώρια πρός μεταστροφή. Ἡ κακία συνήθεια τῆς γοητευτικῆς ὑπερηφάνειας δέν τό ἀφήνει νά ὁδηγηθεῖ στήν ἀκακία. Τό κακό, κατά τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, δέν ἔχει ὑπόσταση. Τό κακό θεωρεῖται ὡς στέρηση τοῦ καλοῦ. Ἡ ἀφύσικη κατάσταση τῆς ζωῆς δημιουργεῖ τά διάφορα νοσήματα, γιά τά ὁποία καθόλου δέν εἶναι ὑπαίτιος ὁ Πανάγαθος Θεός. Τό κακό ἦλθε στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν ἀπομάκρυνσή του ἀπό τόν Θεό, τήν πηγή παντός ἀγαθοῦ. Τό αὐτεξούσιο εἶναι θεοσδοτο καί ὁ Θεός δέν θέλει σκλάβους. Ὁ Θεός δέν ἀγαπᾶ καθόλου τή βίαιη ζωή, ἀλλά τήν ἐλεύθερη ἀρετή. Ὁ ἄνθρωπος ἐπιλέγει καί προτιμᾶ μόνος του τήν κακία στή ζωή του. Ὁ δαίμονας μισεῖ τόν Θεό καί παραμένει μόνιμα καί σταθερά στήν κακία. Ἐχθρεύεται καί τόν ἄνθρωπο καί μηχανεύεται τρόπους γιά νά τόν ὑποδουλώσει στ' ἀντίθεα καί σκοτεινά ἔργα του. Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά εἶναι ἑτοιμοπόλεμος στά μηχανουργεύματα τῆς δαιμονικῆς κακίας. Γιά κάθε ἀνθρώπινη πτώση συνεργεῖ ἡ δαιμονική πονηρία, ἀλλά ἔχε εὐθύνη καί ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος, πού ἀφήνεται νά παρασυρθεῖ.
Ἡ ἁμαρτία εἶναι σοβαρό κακό καί ἡ ἀρετή σπουδαῖο ἀγαθό. Οἱ χριστιανοί θά πρέπει νά φοβοῦνται τήν ἁμαρτία, γιατί τούς στερεῖ τήν εἰρήνη καί τήν ἀληθινή χαρά. Νά μή ἀπορρίπτουν τίς ἀπό Θεοῦ δοκιμασίες, γιατί μποροῦν νά γίνουν ἀφετηρίες ἰάσεως, μετάνοιας καί σωτηρίας. Ὁ φοβερός θάνατος κατά τήν ὀρθόδοξη θεολογία δέν εἶναι τιμωρία Θεοῦ, ἀλλά ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό. Χειρότερός του βιολογικοῦ θανάτου θεωρεῖται ὁ πνευματικός θάνατος, πού ἔρχεται ὅταν διακονεῖ ἡ κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό.
Ἡ ἀσυλόγιστη ἐμπάθεια ὁρισμένων ἀνθρώπων τούς κάνει ὑπευθύνους της ἁμαρτίας τους. Σέ ὅλη τή ζωή δυστυχῶς ἐπικρατεῖ τό κακό. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι νίκησε. Ἀρκετοί μέσα ἀπό τό κακό παιδεύονται καί ταλαιπωροῦνται ἰσχυρά ὥστε τελικά νά τό μισήσουν. Μέσα καί ἀπό τό κακό μερικές φορές ἔρχεται καλό. Τό κακό δίνει ἀνησυχία, φόβο, ταραχή. Τό καλό γαληνεύει, χαροποιεῖ, παρηγορεῖ. Μειοψηφίες συχνά ζοῦν μέ πληρότητα τήν ἀλήθεια καί τήν ἐλευθερία. Τό κακό γκρεμίζει, ματώνει, γκριζαίνει, φτωχαίνει. Τό ἀγαθό ἀνασταίνει, φιοτίζει, πλουτίζει καί δυναμώνει. Μακάριοι οἱ ἀγαθοποιοῦντες.
Πηγή: Περιοδικό «Παρά τήν Λίμνην», Μηνιαία ἔκδοση Ἐκκλησίας Ἁγίου Δημητρίου Παραλιμνίου, περίοδος γ΄, ἔτος κβ΄, ἄρ. 10, Ὀκτώβριος 2012.