Περί ψεύδους
Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου
1. Ἀπό τόν σίδηρο καί τήν πέτρα (διά τῆς προσκρούσεως) γεννᾶται ἡ φωτιά, καί ἀπό τήν πολυλογία καί τά εὐτράπελα τό ψεῦδος. Τό ψεῦδος εἶναι ἐξαφάνισις τῆς ἀγάπης, καί ἡ ἐπιορκία ἄρνησις τοῦ Θεοῦ.
2. Κανείς συνετός ἄνθρωπος ἄς μή θεωρῆ μικρό τό ἁμάρτημα τοῦ ψεύδους, διότι τό Πανάγιον Πνεῦμα ἐξέδωσε ἐναντίον τοῦ τήν πιό φοβερή ἀπόφασι: «Ἀπολεῖς πάντας τούς λαλοῦντας τό ψεῦδος» (Ψάλμ. ε΄ 7), ὅπως λέγει ὁ Δαβίδ πρός τόν Θεόν. Καί ἐάν συμβῆ αὐτό, τί πρόκειται νά πάθουν ἐκεῖνοι ποῦ συρράπτουν ἐπί πλέον τό ψεῦδος μέ τούς ὅρκους;
3. Ἐγνώρισα μερικούς πού ἐκαυχῶντο γιά τά ψεύδη τους. Αὐτοί κατώρθωναν καί ἔκαναν τούς ἄλλους νά γελοῦν μέ τίς ἀστειότητες καί τίς ἀργολογίες τους, καί ἔτσι ἐξαφάνιζαν ἐλεεινά τό πένθος τῶν μοναχῶν ποῦ τούς ἀκροάζονταν.
4. Ὅταν ἰδοῦν οἱ δαίμονες ὅτι, μόλις ἀρχίση ὁ ἄθλιος ὁμιλητῆς νά διηγῆται τά εὐτράπελα, προσπαθοῦμε νά φύγωμε σάν ἀπό λοιμώδη ἀσθένεια, ἐπιχειροῦν νά μᾶς παρασύρουν μέ δύο ἀπατηλούς λογισμούς: «Μή λυπήσης τόν ὁμιλητή», μᾶς συμβουλεύουν, ἤ «μή θέλεις νά φανῆς πιό εὐλαβής ἀπό ὅλους τους ἄλλους»! Φεῦγε ἀμέσως, μήν ἀργοπορήσης, εἰδεμή στήν ὥρα τῆς προσευχῆς θά σού ἔρχωνται στόν νοῦ ἀστεία. Καί ὄχι μόνο νά φεύγης, ἀλλά καί νά διαλύης μέ εὐσεβῆ τρόπο τό «πονηρόν συνέδριον», φέροντας στό μέσον τήν μνήμη τοῦ θανάτου καί τῆς Κρίσεως. Εἶναι καλύτερο ἴσως νά σέ βρέξουν μερικές σταγόνες κενοδοξίας, προκειμένου νά γίνης πρόξενος ὠφελείας σέ τόσους.
5. Ἡ ὑποκρισία εἶναι πολλές φορές μητέρα καί αἰτία τοῦ ψεύδους. Τίποτε ἄλλο, λέγουν μερικοί, δέν εἶναι ἡ ὑποκρισία, παρά μελέτη καί δημιουργός του ψεύδους ποῦ ἔχει μαζί της συμπεπλεγμένο τόν ἔνοχο καί ἄξιο τιμωρίας ὅρκο. Αὐτός ποῦ ἀπέκτησε τόν φόβο τοῦ Κυρίου, ἀποξενώθηκε ἀπό τό ψεῦδος, διότι ἔχει μέσα του ὡς ἀδέκαστο δικαστή τήν συνείδησί του.
6. Ὅπως σέ ὅλα τά πάθη, ἔτσι καί στό ψεῦδος παρατηροῦμε διαφορά ὡς πρός τήν πνευματική βλάβη ποῦ προξενεῖ. Ἐπί παραδείγματι: Διαφορετική εἶναι ἡ ἐνοχή ἑνός ποῦ ψεύδεται ἀπό τόν φόβο τῆς τιμωρίας, καί διαφορετική ὅταν δέν ὑπάρχη κίνδυνος. Ἄλλος πάλι εἶπε ψεῦδος χάριν τῆς τρυφῆς, ἄλλος χάριν τῆς φιληδονίας, κάποιος γιά νά κάνη τούς ἄλλους νά γελάσουν καί ἄλλος γιά νά ἐπιβουλευθῆ καί κακοποιήση τόν ἀδελφό του.
7. Μέ τίς τιμωρίες τῶν κοσμικῶν ἀρχόντων τό ψεῦδος μειώνεται πολύ. Μέ τό πλῆθος ὅμως τῶν δακρύων τῆς κατανύξεως, ἐξαφανίζεται ὁλοσχερῶς. Ὁ δαίμων ποῦ μᾶς προτρέπει στό ψεῦδος προφασίζεται διαφόρους «οἰκονομικούς» λόγους καί ἔτσι παρουσιάζει σάν μεγάλη ἀρετή αὐτό ποῦ ἀποτελεῖ ἀπώλεια τῆς ψυχῆς. Ἐκεῖνος ποῦ πλάθει ψεύδη παρουσιάζεται ὅτι μιμεῖται τήν Ραάβ, (ἡ ὁποία ἐχρησιμοποίησε τό ψεῦδος, γιά νά σώση τούς κατασκόπους του Ἰσραήλ), καί νομίζει ὅτι μέ τήν ἰδική τοῦ ἀπώλεια προξενεῖ σωτηρία στούς ἄλλους.
8. Ὅταν καθαρισθοῦμε τελείως ἀπό τό πάθος τοῦ ψεύδους, τότε, σέ μία ἐξαιρετική περίστασι, ἄς τό χρησιμοποιήσωμε, ἀλλά καί πάλι μέ φόβο. Τό νήπιο δέν γνωρίζει τό ψεῦδος. Ὁμοίως καί ἡ ψυχή ποῦ δέν ἔχει πονηρία. Ἐκεῖνος ποῦ εὐφράνθηκε ἀπό τόν οἶνο (καί ἐμέθυσε), θά ὁμολογήση ἀκουσίως κάθε ἀλήθεια. Καί ἐκεῖνος ποῦ ἐμέθυσε ἀπό τήν κατάνυξι, δέν θά μπορέση νά ψευσθῆ.
Βαθμίς δωδεκάτη! Ὅποιος τήν ἀνέβηκε ἀπέκτησε τήν ρίζα τῶν καλῶν.
Ἀπό τό βιβλίο «Κλίμαξ», Ι.Μ.Παρακλήτου.
Ἀπό τό https://agiameteora.net/index.php/paterika/3340-giou-oannou-to-sinaitou-peri-pseydous